Εννοιολογικοί χάρτες: εργαλεία και παραδείγματα

Σε αυτό το μάθημα θα μιλήσουμε για τους εννοιολογικούς χάρτες (mind maps ή concept diagrams).

Ορισμός

Ένας εννοιολογικός χάρτης είναι ένα διάγραμμα που απεικονίζει γραφικά τη συσχέτιση μεταξύ διαφόρων εννοιών. Οι εννοιολογικοί χάρτες είναι ένας τρόπος αναπαράστασης της ανθρώπινης σκέψης ή πιο συγκεκριμένα, τρόπος αναπαράστασης ενός κάποιου πεδίου γνώσεων (πηγή: wikipedia).

Οι εννοιολογικοί χάρτες είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο κατανόησης και οργάνωσης γνώσης.

Μπορούν να χρησιμοποιηθουν και ως οπτικό εργαλείο απομνημόνευσης για όσους μαθαίνουν γράφοντας ή κάνοντας σχήματα (οπτικοί τύποι).

Είναι ένα εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει αρκετούς μαθητές στη μελέτη των μαθημάτων τους. Συνιστάται  να γίνει τουλάχιστον μία άσκηση με χαρτί και μολύβι.

Παραδείγματα χρήσης:

  • να οργανωθούν πολλές έννοιες που συσχετίζονται μεταξύ τους όπως ιδιότητες σχημάτων στη γεωμετρία, οι ήρωες ενός βιβλίου, τα χαρακτηριστικά ενός είδους στη βιολογία,
  • να μπουν σε σειρά ονόματα, χρονολογίες, γεγονότα στο μάθημα ιστορίας,
  • να οργανωθούν πληροφορίες σε κατηγορίες και υποκατηγορίες όπως τα είδη λογισμικού.

Παραδείγματα εννοιολογικών χαρτών:


Εικόνα 1: Παράδειγμα εννοιολογικής χαρτογράφησης “Οι φίλοι μου και τα χαρακτηριστικά τους”. Χρησιμοποιήθηκε η εφαρμογή του Φωτόδεντρου


Εικόνα 2: “Ο υπολογιστής” χρησιμοποιώντας το εργαλείο bubbl.us


Εικόνα 3: “Οι συσκευές ήχου” με το Cmap Tools.


Εικόνα 4: “Οι φίλοι μου”, με το mindmup.com


Εικόνα 5: Εφαρμογές γραφείου, με την εφαρμογή για τους εννοιολογικούς χάρτες που έχει το eclass


Εικόνα 6: Η επανάσταση του 1821. Εργασία της Ειρήνης Στυλοπούλου (ΣΤ’ τάξη)


Εικόνα 7: Εννοιολογικός χάρτης για τα χόμπι της παρέας μου (με μολύβι και χαρτί)

Εργαλεία σχεδίασης Εννοιολογικών χαρτών:

  1. Μικροεφαρμογή στο Φωτόδεντρο (Εικ. 1): Μια εκπαιδευτική εφαρμογή κατασκευής εννοιολογικών χαρτών. Προφανώς δωρεάν, πολύ εύκολη στη χρήση αλλά χωρίς πολλές δυνατότητες, ούτε δυνατότητα αποθήκευσης. Ικανοποιητική, πάντως για το δημοτικό (http://photodentro.edu.gr/lor/handle/8521/3423)
  2. Βubbl.us (Εικ. 2): ακόμη ένα online εργαλείο. Και σε αυτό η δωρεάν έκδοση επιτρέπει μόνο την αποθήκευση του χάρτη με τη μορφή εικόνας. Έχει περισσότερες επιλογές από το mindmup, αλλά είναι και δυσκολότερο για χρήση (https://bubbl.us/).
  3. CmapTools (Εικ. 3): είναι δωρεάν και έχει δημιουργηθεί από το Institute for Human and Machine Cognition του Πανεπιστημίου της Φλόριντας. Μπορεί να εγκατασταθεί δωρεάν σε υπολογιστές με Windows, OSX και Linux ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί η online έκδοση η οποία απαιτεί εγγραφή με email. Το πιο πλήρες εργαλείο δημιουργίας εννοιολογικών χαρτών και ξεπερνά σε δυνατότητες αρκετά επί πληρωμή λογισμικά. Το προτείνω για τους υπολογιστές του εργαστηρίου και για το σπίτι. (https://cmap.ihmc.us/)
  4. Μindmup (Εικ. 4): Μάλλον το πιο εύκολο online εργαλείo. Η δωρεάν έκδοση δεν δίνει δυνατότητα αποθήκευσης, μπορούμε όμως να ‘κατεβάσουμε’ ότι χάρτη σχεδιάσουμε, σαν εικόνα ή pdf αρχείο. https://www.mindmup.com/
  5. Εννοιολογικοί χάρτες με την εφαρμογή που υπάρχει στο eclass (Εικ. 5). Μέσα στο eclass υπάρχει δυνατότητα εύκολης σχεδίασης εννοιολογικών χαρτών. Ωστόσο η εφαρμογή αυτή έχει τις λιγότερες δυνατότητες από όλες τις άλλες, αν και επιτρέπει την αποθήκευση του χάρτη ως εικόνα ή ως αρχείο στα ‘Έγγραφα’ του eclass. Δεν δίνει ούτε καν τη δυνατότητα να μετακινήσουμε τους κόμβους, ενώ δεν μπορούμε να κάνουμε σμίκρυνση του χάρτη με αποτέλεσμα οι μεγάλοι εννοιολογικοί χάρτες να μην εμφανίζονται ολόκληροι.
  6. Μολύβι και χαρτί: Ο πιο εύκολος τρόπος δημιουργίας εν. χαρτών!!!

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Για εξάσκηση μπορείτε να δημιουργήσετε εννοιολογικούς χάρτες για:

  • τους φίλους σας
  • την πόλη σας
  • τα χόμπι σας
  • τα μέλη της οικογένειάς σας
  • τα είδη μουσικής
  • τα αθλήματα
  • τα είδη σεισμών
  • τα μέρη που πήγατε διακοπές
  • τα είδη των παιχνιδιών (σε τάμπλετ, κινητό ή υπολογιστή)
  • το scratch
  • 200 χρόνια από το 1821

Permanent link to this article: https://nikmavr.sites.sch.gr/%ce%b5%ce%bd%ce%bd%ce%bf%ce%b9%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%b9%ce%ba%ce%bf%ce%af-%cf%87%ce%ac%cf%81%cf%84%ce%b5%cf%82-%ce%b5%cf%81%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%b5%ce%af%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%80%ce%b1/

Leave a Reply

Your email address will not be published.

The maximum upload file size: 100 MB. You can upload: image, audio, video, document, spreadsheet, interactive, text, archive, code, other. Links to YouTube, Facebook, Twitter and other services inserted in the comment text will be automatically embedded. Drop file here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.