Τα Νηπιαγωγεία του Δάσους διαμορφώνουν έξυπνα και εξωστρεφή παιδιά με αυτοπεποίθηση.
Τα ριζοσπαστικά «νηπιαγωγεία για επιστροφή στη φύση», όπου επιτρέπεται στα παιδιά να σκαρφαλώνουν στα δέντρα και να παίζουν με τη φωτιά, εξαπλώνονται σε ολόκληρη τη Γερμανία. «Θα αποδειχθούν τα Waldkindergarten (ή Νηπιαγωγεία του δάσους) η νέα εξαγωγική επιτυχία της Γερμανίας;» αναρωτιέται το «Spiegel». Η ιδέα ήδη εξαπλώνεται και σε άλλες χώρες, όπως στις περισσότερες ευρωπαϊκές, ενώ υπάρχει μεγάλη ζήτηση στην Ιαπωνία, στη Νότια Κορέα και στον Καναδά.
Στα τέλη Νοεμβρίου διοργανώθηκε το πρώτο Διεθνές Συνέδριο Νηπιαγωγείων του Δάσους στο Βερολίνο. Περισσότεροι από 350 σύνεδροι συζήτησαν τρόπους για να εξαπλωθεί η φιλοσοφία σε όλον τον κόσμο, ιδίως στις ΗΠΑ και στη Βρετανία, που είναι μέχρι στιγμής διστακτικές στο να την αγκαλιάσουν.
Το γερμανικό περιοδικό επισκέφθηκε ένα τέτοιο νηπιαγωγείο όπου τα παιδιά κάθονταν σε κύκλο, τραγουδούσαν και έπαιζαν – όπως συμβαίνει σε κάθε νηπιαγωγείο -, μόνο που εκεί κάθονταν σε κορμούς δέντρων γύρω από τη φωτιά. Κάθε πρωί – ό,τι καιρό και αν κάνει – 21 παιδιά καταφθάνουν στο νηπιαγωγείο αυτό βόρεια του Βερολίνου, ένα από τα περισσότερα από 1.500 Νηπιαγωγεία του Δάσους που λειτουργούν στη Γερμανία.
Η θερμοκρασία είναι λίγο κάτω από το μηδέν, αλλά ο υπεύθυνος του συγκεκριμένου νηπιαγωγείου, ο Τόρστεν Ράινεκε, καθησυχάζει τον δημοσιογράφο του «Spiegel»: «Αυτό δεν είναι τίποτα. Οποιος και αν είναι ο καιρός, μένουμε έξω ώσπου η θερμοκρασία να πέσει στους -28 βαθμούς Κελσίου. Τα παιδιά δεν κρυώνουν ποτέ. Τα ίδια και οι γονείς τους γνωρίζουν πώς να ντυθούν. Είναι σαν κρεμμυδάκια – τυλιγμένα σε στρώσεις και στρώσεις ρούχων».
Αν κάνει πάρα πολύ κρύο, τα παιδιά και οι δάσκαλοι βρίσκουν καταφύγιο σε μια σκηνή (όπου επίσης ανάβουν φωτιά) ή σε μια μικρή ξύλινη τάξη, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου το περνούν έξω, ακόμη και όταν έχει ένα μέτρο χιόνι. Πέρυσι τον χειμώνα χιόνισε τόσο που τα παιδιά έφτιαξαν ένα ιγκλού.
Την ημέρα της επίσκεψης του δημοσιογράφου του «Spiegel» η φωτιά ήταν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος των παιδιών. Ορισμένες στιγμές τα παιδιά αφήνονταν χωρίς επίβλεψη και όταν η φωτιά πήγαινε να σβήσει ο τετράχρονος Φιν πρόσθετε ένα κούτσουρο ενώ άλλα παιδιά τη σκάλιζαν με ξύλα.
«Ισως δεν τα ελέγχουμε τόσο στενά και δεν τα βλέπουμε πάντα, αλλά γνωρίζουμε πού βρίσκονται» λέει ο Ράινεκε. «Το ότι όμως δεν είμαστε συνέχεια από επάνω τους τούς επιτρέπει να εκτιμούν καλύτερα τους κινδύνους. Η ιδέα είναι τα παιδιά να μαθαίνουν μόνα τους, να μαθαίνουν το ένα από το άλλο και να μαθαίνουν από τις εμπειρίες και τα λάθη τους».
Στα Νηπιαγωγεία του Δάσους δεν υπάρχουν δομημένες δραστηριότητες πέρα από το κολατσιό στις 11 το πρωί, όταν οι δάσκαλοι έφεραν φρεσκοκομμένα φρούτα και τα παιδιά τα έφαγαν κατευθείαν από το μπολ με τα λασπωμένα τους χέρια ύστερα από ένα πρωινό που έπιαναν σαλιγκάρια και έχτιζαν δενδρόσπιτα.
Στο νηπιαγωγείο αυτό δεν υπάρχουν κάγκελα και φράχτες και «κάθε δέντρο είναι για σκαρφάλωμα» λέει ο Ράινεκε. Στα παιδιά επιτρέπεται να σκαρφαλώνουν όποτε και όσο ψηλά θέλουν. Ο μοναδικός κανόνας είναι ότι οι δάσκαλοι βοηθούν τα παιδιά να κατέβουν, ποτέ να ανέβουν στα δέντρα.
«Αυτό τα κάνει πιο προσεκτικά γιατί πρέπει να εμπιστευθούν τον εαυτό τους» λέει μια παιδαγωγός. «Οι μοναδικές φορές που παιδιά έχουν πέσει από δέντρα είναι όταν βρίσκονται μπροστά οι γονείς τους και σκέφτονται: “Ο μπαμπάς είναι εδώ για να με σώσει”».
Σύμφωνα με την Ούτε Σούλτε-Οστερμαν, πρόεδρο της Γερμανικής Ομοσπονδίας Νηπιαγωγείων της Φύσης και του Δάσους (BVNW), δεν έχουν καταγραφεί σοβαροί τραυματισμοί, πέρα από το περιστασιακό σπασμένο πόδι στα 20 χρόνια λειτουργίας του θεσμού. «Υπάρχουν πολύ λιγότερα ατυχήματα από τα κανονικά νηπιαγωγεία εσωτερικού χώρου διότι έχουμε λιγότερους τοίχους και πιο μαλακά δάπεδα – φύλλα και λάσπη».
Προσθέτει ότι η ζωή στο ύπαιθρο σκληραγωγεί τα παιδιά μειώνοντας τα κρυολογήματα. Επίσης κολλάνε λιγότερο ψείρες διότι δεν βρίσκονται σε περιορισμένους χώρους. Οι μαθητές των Νηπιαγωγείων του Δάσους όμως έχουν 2,8 περισσότερες πιθανότητες να κολλήσουν τσιμπούρια και τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από τις ασθένειες που αυτά μεταφέρουν.
Αλλά τα πλεονεκτήματα υπερτερούν. «Τα παιδιά που τελειώνουν τα Νηπιαγωγεία του Δάσους έχουν πολύ καλύτερη κατανόηση του κόσμου γύρω τους και σύμφωνα με μελέτες έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και είναι πιο εξωστρεφή όταν φθάνουν σε ηλικία σχολείου» λέει η Σούλτε-Οστερμαν. Το κίνημα των Νηπιαγωγείων του Δάσους ξεκίνησε στη Δανία τη δεκαετία του ’50, ενώ το πρώτο τέτοιο νηπιαγωγείο άνοιξε στη Γερμανία τη δεκαετία του 1960. Σήμερα δέχονται περισσότερες αιτήσεις από όσες θέσεις διαθέτουν.
Πηγή: tovima.gr 6 Δεκεμβρίου 2013
Στην Ελλάδα
Το Καινοτόμο Εναλλακτικό Μοντέλο Προσχολικής Παιδαγωγικής «Νηπιαγωγείο του Δάσους» εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα την άνοιξη του 2012 και βασίσθηκε στο παιδαγωγικό μεταρρυθμιστικό κίνημα της «Παιδαγωγικής του Δάσους». Η εφαρμογή αυτού του παιδαγωγικού ρεύματος υλοποιήθηκε με επιτυχία για ένα μήνα από φοιτητές του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, υπό την επιστημονική εποπτεία της Επίκουρης Καθηγήτριας Μαρίας Σακελλαρίου στο πλαίσιο του μαθήματος «Διδασκαλία – Εφαρμογές ΙΙ» (Πρακτική Άσκηση των φοιτητών), μαζί με το προσωπικό, τα παιδιά και τους γονείς του 23ου Νηπιαγωγείου στο δάσος Πολιτεία-Δροσιά της πόλης των Ιωαννίνων.
Η πρώτη λειτουργία «Νηπιαγωγείου του Δάσους» καταγράφεται το 1951 στη Δανία (Skovbomehaven), ωστόσο οι ρίζες της Παιδαγωγικής του Δάσους ανιχνεύονται στη Σουηδία το 1892. Σήμερα υπάρχουν περισσότερα από ογδόντα « Νηπιαγωγεία του Δάσους» στη Δανία, ισότιμα με τα άλλα νηπιαγωγεία της χώρας. Το 1993 ιδρύθηκε επίσημα και το πρώτο «Δασικό Νηπιαγωγείο» στη Γερμανία, ενώ σήμερα λειτουργούν πάνω από 500 τόσο στη Γερμανία, όσο και σε άλλες χώρες όπως στην Αυστρία και την Ελβετία.Πρόκειται για ένα μεταρρυθμιστικό κίνημα προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης, όπου με βάση την προώθηση της κοινωνικής και κινητικής ικανότητας του παιδιού υποστηρίζεται η δι
αφοροποιημένη αντίληψη, η οποία σε σύνδεση με τη βιωματική-αισθητηριακή αντίληψη συνιστούν βασική προϋπόθεση τόσο για τη νοητική του ανάπτυξη, όσο και για την ανάπτυξη της δημιουργικής, κριτικής και αυτόνομης σκέψης του. Η Παιδαγωγική του Δάσους, μέσα από την πολυμορφία των ερεθισμάτων, προσφέρεται και για την ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης, αφού τα παιδιά μέσα από τη βιωματική και συναισθηματική σχέση που αναπτύσσουν με τη φύση, καλλιεργούν στάσεις σεβασμού και αίσθημα ευθύνης απέναντι σε αυτή, βασικές παράμετροι για τη διαμόρφωση περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων πολιτών στο μέλλον. Το Νηπιαγωγείο του Δάσους επιτυγχάνει όλους τους στόχους του νηπιαγωγείου, ενώ θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική η συμβολή του στη μείωση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων που οφείλονται στην κοινωνική προέλευση των μαθητών. Το Νηπιαγωγείο του Δάσους αποτελεί το κατεξοχήν πλαίσιο, μέσα στο οποίο τα ενδιαφέροντα και τα βιώματα των παιδιών αποτελούν αφετηρία των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων αξιοποιώντας τους διαθέσιμους πόρους από το περιβάλλον. Τέτοιες δραστηριότητες είναι το παιχνίδι με υλικά του δάσους, η δημιουργία καταφυγίων ή άλλων δομών από κλαδιά, η αναρρίχηση στα δέντρα, η εξερεύνηση του δάσους, η καταμέτρηση αντικειμένων, ο εντοπισμός μαθηματικών μοτίβων, η απαγγελία ποιημάτων, το τραγούδι, τα παιχνίδια μνήμης, κ.ά.
Πηγή: Άρθρο στην iefimerida.gr με τίτλο “Όταν η εκπαίδευση επιστρέφει στη φύση” – http://goo.gl/TVnz96
Επιπλέον πηγές:
